The First Burmese Migrants’ invasion from China, to colonize and settle in Pagan မြန်မာတို့ ဗဟိုမြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်နေထိုင်ခြင်း
Read all here @ The First Burmese Migrants’ invasion from China, to colonize and settle in Pagan (in Burmese)
May 23, 2010
- မြန်မာတို့ ဗဟိုမြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်နေထိုင်ခြင်း
ရေးသူ- ဒေါက်တာသန်းထွန်း
မြန်မာတို့ ဗဟိုမြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်နေထိုင်ခြင်း ရေးသူ- ဒေါက်တာသန်းထွန်း
အရှေ့တောင်အာရှ မြို့နိုင်ငံတွေကို ဝင်ရောက်လုယက် ဖျက်ဆီးခဲ့တဲ့ နန်ကျောင်စစ်တပ်ကြီးမှာ မန်းမန်တွေ ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ခရစ် ၈၃၂ နဲ့ ၈၃၅ အတွင်း လုယက်ဖျက်ဆီးတယ်။ မန်းမန် တပ်သားတွေဟာ သတ္တိရှိတယ်။ သစ္စာရှိတယ်လို့ ဂုဏ်သတင်းကြီးတယ်။ မန်းမန် တပ်သားတယောက်ကို ဖမ်းဆီးရမိတဲ့အခါမှာ ဘယ်လိုပဲ ရိုက်နှက်စစ်ဆေးပေမယ့် စစ်တပ်ရဲ့ အရေးပါတဲ့ လိျှု့ဝှက်ချက်တွေကို မေးမရပါ။အဲဒီ လူတွေဟာ စစ်တိုက်ခိုက်တာကို အစကပဲ နှစ်သက်သူတွေ ဖြစ်ပေမယ့် နန်ကျောင်ခိုင်းသလို အကြာကြီး လှည့်လည် လုယက်တိုက်ခိုက်နေလို့ မဖြစ်နိုင်လို့ သဘောပေါက်လာတယ်။ ဒါကြောင့် ခရစ် ၉ရာစုနှစ် လယ်က စပြီး နန်ကျောင်အုပ်စိုးတဲ့ ပြည်နယ်ထဲက ထွက်ခွါလာခဲ့တယ်။ အရှေ့တောင် အာရှတခွင် နေရာအများကို ရောက်ဖူးပြီး ဖြစ်ပေမယ့် ဗဟိုမြန်မာနိုင်ငံ မြေပြန့်ဒေသတွေကိုသာ သူတို့ရဲ့ အိုးအိမ်သစ် ထူထောင်ဖို့ ကောင်းတဲ့နေရာလို့ ရွေးချယ်လိုက်တယ်။ ပူအိုက် စွတ်စိုပြီး ငှက်ဖျားရောဂါနဲ့ သေတတ်တဲ့ ရပ်ရွာဒေသကို ကြောက်လို့ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့တဲ့ ဒေသကို ရွေးချယ်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။
မြန်မာနိုင်ငံနယ်မြေကို သိတဲ့အပြင် ရှိရင်းစွဲလူမျိုးတွေအကြောင်းကိုလည်း သိလို့ သူတို့ဝင်လာတာကို မခုခံမဲ့ လမ်းက ဝင်တယ်။ သံလွင်မြစ်ကို စုန်ဆင်းပြီး မြောက်ပိုင်း ရှမ်းပြည်နယ်ကိုကျော် အရှေ့တောင်ထောင့်က ဖြတ်ဝင်တယ်။ အဲဒီနောက် စားသုံးရန် ကောက်ပဲသီးနှံ အများဆုံးထွက်တဲ့ ကျောက်ဆည်နဲ့ မင်းဘူးဒေသတွေကို သိမ်းယူတယ်။ မြောက်ဘက်မှာ မန္တလေးဝန်းကျင်၊ တောင်ဘက်မှာ မိချောင်းရဲဝန်းကျင်တွေမှာ အစောင့်တပ် ချထားတယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာတွေ ဝင်ရောက်လာတာဟာ စစ်တပ်နဲ့ ပြည်နယ်သိမ်းယူလိုက်တဲ့ သဘော ဖြစ်နေပါတယ်။ မွန်၊ ကဒူး၊ ပျူ၊ သက်၊ ပေါင်လောင်း နဲ့ စကြောလူမျိုးတွေ ရှိပြီးဖြစ်တဲ့ အလယ်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံကို သိမ်းရာမှာ လွယ်ကူပါတယ်။ နိုင်ငံသစ်ရဲ့ ဗဟိုအရပ်ကို ပုဂံဟု သတ်မှတ်လိုက်တယ်။ ခရစ် ၉ ရာစုနှစ် အလယ်မှာ မြန်မာတွေက မြန်မာရဲ့ ခြောက်သွေ့တဲ့အရပ်မှာ အခြေချပြီး ဖြစ်သွားပါတယ်။
ခြောက်သွေ့အရပ်မှာ နေဖို့ ဆုံးဖြတ်တာဟာ မိုးများတာကို မကြိုက်လို့ ဖြစ်တယ်။ ပျူ၊ ပေါင်လောင်နဲ့ မွန်တွေကိုလည်း လွယ်လွယ်နဲ့ တိုက်ခိုက်နှိမ်နင်း နိုင်ပါတယ်။ မကြာခင် ရှိရင်းစွဲ လူမျိုးတွေရဲ့ ဓလေ့ ထုံးစံတွေကို မြန်မာတွေ နှစ်သက် သုံးစွဲလာတဲ့အတွက် အောင်နိုင်သူတွေ ကျဆုံးပြီလို့ ပြောဆိုတာ ခံရပါတယ်။ စစ်လိုလားသူ တွေဟာ ငြိမ်းချမ်းစွာ နေထိုင်တဲ့ တောင်သူဘဝကို ကူးပြောင်းလာပြီး ဗုဒ္ဓသာသနာမှာလည်း သက်ဝင်ယုံကြည် လာတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပင်ကိုယ်သဘောဖြစ်တဲ့ စစ်အလေ့အကျင့် မပျောက်ဘဲ အရေးရှိရင် ရှိတဲ့အတိုင်း လူမြန်မြန် စုပြီး လက်နက်စွဲကိုင် တိုက်ခိုက်နိုင်ပါတယ်။ မြေကတုတ်နဲ့ စစ်ဆင်တိုက်နည်းကို အထူးကျွမ်းကျင် တယ်။
ကျောက်ဆည်နဲ့ မင်းဘူး အရပ်ဒေသတွေမှာ ရှိရင်စွဲ မွန်နဲ့ ပေါင်လောင်လူမျိုးတွေဆီက ဆည်ရေသောက် စပါးစိုက်နည်းကို ခပ်မြန်မြန် သင်ယူတတ်မြောက်ပြီးတော့ သူတို့လည်း တောင်သူ လယ်သမားတွေ ဖြစ်လာ ပါတယ်။ မကြာခင် တောရိုင်းတွေကို ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းပြီး စိုက်ပျိုးမြေ ဧရိယာကို ဆည်မြောင်းတွေနဲ့ ရေသွင်းပြီး ယပ်တောင်ဖြန့်လိုက်သလို ရွှေဘို၊ မုံရွာ၊ ပခုက္ကူ၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးနဲ့ တောင်တွင်းဒေသတွေမှာ လယ်စိုက် ကြတယ်။ မြေသြဇာညံ့တဲ့ အရပ်တွေမှာ ထန်းဥယျာဉ်၊ ကွမ်းသီး ဥယျာဉ်တွေကို စိုက်တယ်။ တနှစ်မှာ တကြိမ် မြစ်ရေလျှံတဲ့ ဒေသတွေမှာ ပဲမျိုးစုံ စိုက်တယ်။ မြေညံ့လွန်းရင် ပြောင်းနဲ့ နှမ်းစိုက်တယ်။ စိုက်ပျိုးရာမှာ အလေအလွင့် မရှိအောင် မြေကို အသေးစိတ် အသုံးချတတ်ပါတယ်။ အဲဒီလို စိုက်ပျိုးတဲ့ မြေဧရိယာကို တတ်နိုင်သလောက် ကျယ်ပြန့်စေဖို့ နည်းအမျိုးမျိုးကို သုံးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ခန်းခြောက်ဒေသ တခုလုံး ကောက်ပဲသီးနှံ ဖြစ်ထွန်းလာတာဟာ အလွန်ကြီးကျယ်တဲ့ အောင်မြင်မှုတရပ် ဖြစ်တယ်။ ဒီကနေ့ မြန်မာတွေဟာ မိမိတို့ရဲ့ ဘိုးဘွားတွေ အဲဒီလို အစွမ်းထက်ပါတယ်လို့ ဂုဏ်ယူရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကောက်ပဲသီးနှံ စိုက်ပျိုးတယ်ဆိုရာမှာ ကိုယ့်မိသားစု တနှစ် ဝမ်းစာရရုံလောက် စိုက်တယ်လို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် ငြိမ်းချမ်းစွာ နေခွင့်ရလာတဲ့အခါ မြန်မာလူဦးရေဟာ အလျင်အမြန် တိုးတက်လာတယ်။ ဒီတော့ စိုက်ခင်းနယ်မြေကို မချဲ့မဖြစ် ချဲ့ရပါတယ်။ အုပ်စိုးတဲ့ နယ်မြေကိုလည်း တိုးချဲ့နိုင်တယ်။ အရင်းမူလပြုတဲ့ ဒေသအပြင် တိုးလာတဲ့ ဒေသကို ပေါင်းစပ်လို့ ခရစ် ၁၁ ရာစုနှစ် အလယ်က စပြီး နိုင်ငံဟု ထင်ရှား ပေါ်ပေါက်ပြီး နိုင်ငံထူထောင်ရာမှာ ပထမဆုံး ထင်ရှားတဲ့ မင်းဟာ အနိရုဒ္ဓ ခေါ် အနော်ရထာမင်းစော ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆည်ရေသောက် လယ်စိုက်တာကို မွန်တို့က စတယ်လို့ သိရတယ်။ မြန်မာတို့က ဆည်ရေသောက် လယ်စနစ်ကို အလျင်အမြန် နည်းယူတတ်မြောက်ပြီး မြန်မာ့အလယ်ပိုင်း လွင်ပြင်အနှံ့ မြို့ရွာ တည်ထောင်ကာ ဆည်ရေသောက် လယ်တွေ တိုးချဲ့ခဲ့တယ်။ အပြင်းအထန် ကြိုးစားနိုင်လို့လည်း ခန်းခြောက်ဒေသနယ် တခုလုံးနီးနီး ကောက်ပဲသီးနှံ ဖြစ်ထွန်းလာတာ ဖြစ်တယ်။ ၁၁ ရာစုနှစ်မှာ နောက်ထပ် နယ်ချဲ့ နိုင်တဲ့အခါ မြန်မာနယ်ဟာ မြောက်ဘက်ကို ဗန်းမော်အထိ၊ တောင်ဘက်ကို ဘိတ် အထိ ကျယ်ပြန့်လာတယ်။ အဲဒီအခါက ပင်လယ်ရပ်ခြား ရောင်းဝယ်မှုမှာ အချက်အချာဖြစ်တဲ့ စလင် အငူကိုပါ ခေတ္တခဏ သိမ်းယူနိုင်တဲ့အထိ အောင်မြင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလူ တောင်ဘက်ကို ချဲ့ထွင်နိုင်လို့ ခရစ် ၁၁၆၅ မှာ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံနဲ့ စစ်မက်ဖြစ်ပွါးခဲ့ရပါတယ်။
ဒေါက်တာသန်းထွန်း
[မုံရွေးစာအုပ်တိုက်ထုတ် ဒေါက်တာသန်းထွန်းရဲ့ မြန်မာသမိုင်းပုံ စာအုပ်၊ ပထမအကြိမ်၊ ဇူလိုင်၊ ၂၀၀၄မှ ကူးယူဖော်ပြပါတယ်။]
ဦးဉာဏိဿရ ပြောတဲ့ ဧည့်သည် မြန်မာတို့ ဗဟိုမြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်နေထိုင်ခြင်းဆရာတော်ပြောသွားတဲ့ ဧည့်သည်တွေအကြောင်း နည်းနည်း ပြောကြည့်မယ်။ ၈-ရာစု၊ ၉-ရာစု လောက်က သမိုင်းကြောင်း တချို့ကို မပြောသေးဘူး။ လောလောဆယ် ကျနော့်ကွန်ပျူတာမှာရှိတဲ့ စာအုပ် တစ်အုပ်က စာမျက်နှာကိုပဲ အရင်ကြည့်ဦးမယ်။ ဒီစာမျက်နှာက ဒေါက်တာသန်းထွန်းရေးတဲ့ `မြန်မာ့သမိုင်း မြေပုံများ´ ဆိုတဲ့ စာအုပ်ရဲ့ ပထမဆုံး စာမျက်နှာပါ။ (၁၇) ရာစုဆိုတာ ၁၆၀၀ ကျော်နှစ်များကို ဆိုလိုတယ်လို့ လူတိုင်းသိကြမယ်ထင်တယ်။ အင်္ဂလိပ်ဝင်လာတာ (၁၉) ရာစု .. ။ဦးဉာဏိဿရ ပြောတဲ့ ဧည့်သည်
ဒေါက်တာအရှင်ဉာဏိဿရ က ဒီလိုပြောသွားတာကို voice weekly မှာ ဖတ်လိုက်ရတယ်။
.. “တို့မြန်မာနိုင်ငံကို ဗုဒ္ဓဘာသာ ရောက်တာနှစ်၂၀၀၀ရှိပြီ။ ခရစ်ယာန်တွေ၊ အစ္စလာမ်တွေ ရောက်လာတာက အင်္ဂလိပ်ဝင်မှ ရောက်လာတာ။ အဲဒီနောက်မှ ရောက်လာတာ ဆိုတော့ နှစ်တစ်ထောင်မပြောနဲ့ တစ်ရာ တစ်ရာ့ငါးဆယ်လောက်ပဲ ရှိသေးတယ်။ ဒါကို ပြောရမယ်ဆိုရင် ဗုဒ္ဓဘာသာက အိမ်ရှင်နိုင်ငံပါ။ အဲဒီလို Invade လုပ်ပြီးတော့ ဝင်ရောက်လာကြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ၊ Migrate လုပ်ပြီးတော့ ဝင်ရောက် လာကြတဲ့ လူတွေက ဧည့်သည်တွေ။” …..READ ALL HERE @
ဦးဉာဏိဿရ ပြောတဲ့ ဧည့်သည် မြန်မာတို့ ဗဟိုမြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဝင်ရောက်နေထိုင်ခြင်း
Work and Education
Dr Ko Ko Gyi's Blog 
December 15, 2015 at 6:08 am |
ပ်ဴသား ပ်ဴေျမးက ပ်ဴမျဖစ္ဘဲ ဗမာျဖစ္လာတာကုိ စိတ္ဝင္တစား ေစာင့္ဖတ္ေနပါတယ္၊ ကုိမုိးသီး။
က်ေနာ္အေသအခ်ာ ယုံၾကည္တာက သမုိင္းကုိ ဘယ္သူကမွ ျပင္လို႔ ေျပာင္းလုိ႔၊ လိမ္လို႔ ညာလုိ႔ မရဘူး။ လူမ်ိဳးတုိင္းက သမုိင္းကုိ အရွိအတုိင္း ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ လက္ခံၾကရပါမယ္။ မိမိတုိ႔၏ ႏွလုံးသားတံခါးနဲ႔ အသိညာဏ္တံခါးကို အစဥ္ဖြင့္ထားရမယ္။ ပိတ္ထားလုိ႔ မရဘူး။ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။
ကုိယ့္ဘုိးေဘးက ကုလားျဖစ္တယ္ဆုိရင္ ကုလားမဟုတ္ဘူးေျပာလုိ႔ မရသလုိ၊ တရုတ္ျဖစ္တယ္ဆုိရင္လည္း တရုတ္မျဖစ္ဘူး ေျပာလုိ႔ မရပါဘူး။ သီးျခားလူမ်ိဳးျဖစ္တယ္ဆုိရင္လည္း ကုလားနဲ႔ တရုတ္က အေနသာႀကီးပါ။
သမုိင္းက ဘက္မလုိက္ဘူး။ ခ်စ္သူ မုန္းသူ မရွိဘူး။ ဇာတိေသြး၊ ဇာတိမာန္ဆုိတာကုိ သမုိင္းက မသိဘူး။ သမုိင္းက အခ်က္အလက္ဘဲ သိတယ္။ သမုိင္းမွာ အခ်က္အလက္ဘဲ ရွိတယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ႏုိင္တာက ႏွစ္ခုဘဲ။
သမုိင္းက သခၤန္းစာယူသင့္တာကုိ သခၤန္းစာယူျခင္းနဲ႔ အတုယူသင့္တာကုိ အတုယူျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။
အေရးအႀကီးဆုံးက သမုိင္းသခၤန္းစာနဲ႔ သမုိင္းအတုယူစရာေတြကို လက္ရွိလူ႔အဖဲြ႔အစည္းထဲမွာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လုိအသုံးခ် က်င့္သုံးႏုိင္ၾကမလဲဆုိတာသာ ျဖစ္တယ္။
Moethee Zun
December 7 at 7:35pm ·
ဗမာ ဆိုသည္မွာ ပ်ဴ႔သား ပ်ဴ႔ေျမး (၁)
က်
ေနာ္တို႔ ေက်ာင္းသားဘဝမွာ သင္ဖူးၾကားဖူး ခဲ့တာက ျမန္မာအစ ေက်ာက္ဆည္က ဆိုတဲ့ အယူအဆျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ျမန္မာအစ ေက်ာက္ဆည္က စာတန္းကို ေရးသားခဲ့သူကေတာ့ ကိုလုိနီေခတ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က အဂၤလိပ္လူမ်ဳိး ပါေမာကၡ ဂ်ီအိပ္ခ်္လုစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာရာဇဝင္မွာေတာ့ ျမန္မာအစ တေကာင္းကလို႔ ဆိုထားပါတယ္။ အယူအဆ ႏွစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ တေကာင္းဆိုတာ ပ်ဴၿမိဳ႔ေဟာင္းတခုပါ။
၁၉၃၁ ခုႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး ပါေမာကၡလုစ္ရဲ့ ျမန္မာအစ ေက်ာက္ဆည္ကဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ တျဖည္းျဖည္း ၾသဇာ ႀကီးမားလာခဲ့ပါတယ္။ ပါေမာကၡလုစ္ရဲ့ အယူအဆက ဒီလိုပါ။ ေအဒီ ၈၃၂ ခုမွာ ပ်ဴေတြရဲ့ ႏုိင္ငံကို ယူနန္နယ္က နန္ေစာ ေတြ ဝင္တုိက္လို႔ အလံုးစံုပ်က္သုန္းတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲသလို ပ်က္သုန္းသြားတာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္အလယ္ပုိင္း ေျမျပန္႔ေဒသႀကီး တခုလံုးဟာ လစ္လပ္နယ္ေျမႀကီး ျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ အဲဒီ လစ္လပ္ေနတဲ့ ေနရာႀကီးကို ဝင္ေရာက္ သိမ္းပုိက္ သူမ်ားကေတာ့ ယူနန္နယ္က ျမင္းစီး မန္လူရုိင္း ေတြျဖစ္တယ္။ မန္လူရိုင္းမ်ဳိးႏြယ္ဆိုတာက နန္ေစာ လက္ေအာက္ခံ လူမ်ဳိးငယ္ တမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ နန္ေစာေတြ စစ္တုိက္ထြက္ရင္ အတူလုိက္ပါၿပီး စစ္တုိက္ေပးရတဲ့သူေတြ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ မန္လူရုိင္း မ်ဳိးႏြယ္ေတြဟာ အျပာေရာင္ ေဘာင္းဘီရွည္ဝတ္ၿပီး ပန္းေရာင္ေခါင္းေပါင္းကို ေပါင္းတယ္။ ေခါင္းေပါင္းစကို ဦးေခါင္းေနာက္မွာ တြဲလြဲခ်ထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဆိုပါ မန္လူရုိင္းမ်ဳိးႏြယ္ေတြဟာ နန္ေစာေတြနဲ႔ အတူ စစ္လုိက္တုိက္ရင္း ျမန္မာျပည္ လြင္ျပင္ႀကီးကိုလည္း ေရာက္ဖူးသိဖူးထားတယ္လို႔ ပါေမာကၡလုစ္က ဆိုပါတယ္။
ေအဒီ ၈၃၂ ပ်ဴႏုိင္ငံပ်ဴလူမ်ဳိးေတြ အပ်က္မွာ နန္ေစာ လက္ေအာက္မွာ မေနလိုေတာ့တဲ့ မန္အရုိင္းႏြယ္ေတြဟာ ကေန႔ ေခတ္ ရွမ္းျပည္ကိုျဖတ္ၿပီး ေက်ာက္ဆည္ေဒသကေန ျမန္မာျပည္လြင္ျပင္ကို ဝင္လာတယ္။ အေျခခ်တယ္။ ေအဒီ ၈၅ဝ ေလာက္မွာ အေျခတက် ျဖစ္ဟန္ရိွတယ္။ ေနာက္ ပုဂံျပည္ႀကီးကို တည္ေထာင္တယ္။ ဒါဟာ လုစ္ရဲ့ မွန္းဆခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါေမာကၡလုစ္ရဲ့ အယူအဆအတုိင္း ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အေနာ္ရထာမင္းဟာ မန္လူရုိင္း အဆက္အႏြယ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ မန္ ဆိုတဲ့ အမည္ကေနတဆင့္ ျမန္မာ ဆိုတာ ျဖစ္လာတယ္လို႔ လုစ္က ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ပ်ဴေတြ မရိွေတာ့ဘူး မ်ဳိးတုံးသြားၿပီ ဆိုတဲ့ သေဘာကိုလည္း လုစ္က ေျပာပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔လည္း ငယ္ငယ္တုန္းကစလို႔ တကၠသိုလ္ေရာက္တဲ့အထိ ပါေမာကၡလုစ္ရဲ့ အယူအဆကိုသာ ထိေတြ႔ခဲ့ရတာ ဆိုေတာ့ ျမန္မာအစေက်ာက္ဆည္က ဆိုတာပဲမွန္တယ္၊ အေနာက္တုိင္းက သိပံၸနည္းက်တဲ့ သုေတသနစနစ္မ်ဳိးကေန ေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ ရလဒ္လို႔ ထင္ခဲ့ပါတယ္။ ဗမာမိဘဘိုးဘြားေတြ ေျပာေျပာေနတဲ့ ျမန္မာအစ တေကာင္းက ဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ ပံုျပင္ဆန္တယ္လို႔ေတာင္ ထင္ခဲ့မိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ ေလာက္အထိ ပါေမာကၡလုစ္ရဲ့ ေက်ာက္ဆည္ အယူအဆကိုပဲ လက္ကိုင္ထားေနဆဲပါ။ ဒါေပမဲ့ သုေတသီ ဘုန္းတင့္ ေက်ာ္ရဲ့ “ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ ေက်ာ္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့သမုိင္း” စာအုပ္ႏွစ္အုပ္တြဲကို ေလ့လာအၿပီးမွာေတာ့ ပါေမာကၡ လုစ္ရဲ့ ျမန္မာအစ ေက်ာက္ဆည္က အယူအဆဟာ လံုးလံုးမွားေနေၾကာင္း သိခြင့္ရလုိက္ပါေတာ့တယ္။
ဒီစာကို ေရးရတဲ့ အေၾကာင္းက ဒီလိုပါ။ ၂ဝ၁၅ ေဖေဖၚဝါရီလ ၁၁ ရက္ထုတ္ ဆဲဗမ္းေဒးသတင္းစာအြန္လုိင္းမွာ ေဆာင္းပါး ရွင္ ခ်မ္းၿငိမ္းရဲ့ “ႏွစ္တရာမက ေထာင္ေသာင္းခ်ီ၍” ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးကို ဖတ္အၿပီးမွာ ပ်ဴနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အမွန္အတုိင္း သိၾကေစဖို႔ ဆႏၵရိွလာတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေဆာင္းပါးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွစ္တရာျပည့္ အထူးေဆာင္းပါးပါ။
ေဆာင္းပါးထဲမွာ “အင္အားနည္း၍ ပေပ်ာက္ေတာ့မည္ ပ်ဴလူမ်ဳိး” ေတြကိုလည္း အေနာ္ရထာဘုရင္က ပစ္ပယ္မထား ဆိုတဲ့ စာေၾကာင္း တေၾကာင္း ပါလာပါတယ္။ က်ေနာ္ တင္ျပလိုတာက ပ်ဴကိစၥပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွစ္တရာျပည့္နဲ႔ မသက္ဆုိင္ပါ။
အင္အားနည္း၍ ပေပ်ာက္ေတာ့မည့္ ပ်ဴလူမ်ဳိးလို႔ ဆိုလုိက္တဲ့အတြက္ စာဖတ္သူေတြၾကားမွာ ပ်ဴဟာသတ္သတ္၊ ဗမာ ျမန္မာဟာ သတ္သတ္၊ မတူဘူးဆိုတဲ့ အယူအဆ ထပ္ၿပီးအျမစ္တြယ္သြားမွာ စိုးရိမ္မိပါတယ္။ ပါေမာကၡလုစ္ ေျပာခဲ့သလို ပ်ဴလူမ်ဳိးဟာ ပ်က္သုဥ္းသြားတာမဟုတ္ဘဲ ဆက္ၿပီးတည္ရိွေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္း အဆက္ဆက္မွာေတာ့ ပ်ဴဆိုတဲ့ အမည္အစား ဗမာ၊ ျမန္မာ အသံုးအႏႈန္းက ပိုၿပီး အသံုးတြင္က်ယ္လာတာေၾကာင့္ အခုေခတ္မွာ ျမန္မာဆိုၿပီး ဆက္လက္ တည္ရိွေနတာကို စာဖတ္သူမ်ား သိေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သုေတသီ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ့ စာအုပ္မ်ားက ေျပာျပတဲ့ ပ်ဴဗမာ ပ်ဴျမန္မာ သမုိင္းကို က်ေနာ္က တဆင့္ျပန္ေျပာ ျပန္တင္ျပရျခင္းပါ။
သုေတသီ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ့ ပ်ဴဗမာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာတန္းကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အမရေဆာင္၊ သမုိင္းသုေတသန ဦးစီးဌာနမွာ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၃ ရက္ေန႔မွာ ဖတ္ၾကားပါတယ္။ အဲဒီမွာ သမုိင္းပါေမာကၡ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္းက အခုလို ေျပာပါတယ္။ “အခုစာတမ္းဖတ္ပြဲမွာ ဦးေက်ာ္ဇင္ (ဘုန္းတင့္ေက်ာ္) စာတမ္း အလြန္ ေကာင္းပါတယ္။ ဦးေက်ာ္ဇင္တင္ျပတဲ့ သုေတသန အသစ္ေတြအရ ဂ်ီအိပ္ခ်္လုစ္ ေျပာခဲ့တဲ့ ဗမာအစ ေက်ာက္ဆည္က အယူအဆမွားေၾကာင္း ေတြ႔ရပါတယ္။ သုေတသန လုပ္ထုံးလုပ္နည္းအရ မွားတာကို ပယ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုစ္ရဲ့ ဗမာအစ ေက်ာက္ဆည္က အယူအဆကို ပယ္ၿပီး ျမန္မာ့သမုိင္းကို က်ေနာ္တို႔ အသစ္ျပန္ေရး ရပါလိမ့္မယ္။”
ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ့ စာအုပ္ႏွစ္တြဲကေတာ့ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္မွာ အမ်ားသူငါဖတ္ဖို႔ ပံုႏိွပ္စာအုပ္ျဖစ္လာပါတယ္။ ပ်ဴကိစၥကို ပိုၿပီး စိတ္ဝင္စားလာရတာကလည္း ဒီလိုပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ေလာက္က မႏၱေလးက အသိလူတခ်ဳိ႔နဲ႔ ဂ်ာနယ္လစ္တခ်ဳိ႔ အစည္းအေဝး တခုတက္ဖို႔ ဘန္ေကာက္ကို ေရာက္လာပါတယ္။ သူတို႔ေရာက္လာေတာ့ က်ေနာ့္အိမ္မွာ တရက္လာဆံုရင္း စကားေျပာျဖစ္ ၾကပါတယ္။ ေျပာတာက ပထမေတာ့ ႏုိင္ငံေရးေၾကာင္းပါ။ အဲသလို ေျပာေနရင္း ဗမာအစ ေက်ာက္ဆည္ က ဇတ္လမ္းကို ေရာက္သြားပါတယ္။ ဗမာေတြဟာ ယူနန္နယ္ မန္အရုိင္း လူမ်ဳိးေတြ၊ ေက်ာက္ဆည္ကေန တဆင့္ဝင္လာ ရင္း ဆင္းသက္တယ္လို႔ က်ေနာ္က ပါေမာကၡလုစ္ရဲ့ အယူအဆအတုိင္း ေဆြးေႏြးေတာ့ အဲတာကို ကဗ်ာဆရာ ကိုတင္သစ္က လက္မခံပါဘူး။ သေဘာမတူပါဘူး။
ဗမာဟာ ပ်ဴဘဲ၊ ပ်ဴမွန္ရင္ ဗမာပဲလို႔ သူကဆိုပါတယ္။ နန္ေစာရန္ေၾကာင့္ ခရစ္ႏွစ္ ေအဒီ ၈၃၂ မွာ ပ်ဴေတြလံုးလံုး ပ်က္သံုးၿပီး လစ္ဟာေနတဲ့ လစ္လပ္ေနတဲ့ ပ်ဴေနရာေဒသႀကီးကို ယူနန္နယ္က နန္ေစာ လက္ေအာက္ခံ မန္ဆိုတဲ့ အရုိင္း လူမ်ဳိးေတြ ျမင္းစီးၿပီး ေက်ာက္ဆည္နယ္ကို ဝင္သိမ္း၊ ေနာက္ ပုဂံျပည္ကို တည္တယ္ဆိုတာ လုစ္ရဲ့ မွန္းဆခ်က္တခု သို႔မဟုတ္ တီထြင္ ထားတဲ့ ဇတ္လမ္းသာျဖစ္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ ဗမာဆိုတာ ပ်ဴ႔သား ပ်ဴ႔ေျမးသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ကိုတင္သစ္က ျပန္ ေဆြးေႏြးရင္း သုေတသီ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ့ စာအုပ္ကိုဖတ္ဖို႔ ညႊန္းပါတယ္။ သာမန္ညႊန္းတာမ်ဳိးဆိုရင္ က်ေနာ္လည္း ဒီလာက္ႀကီး စိတ္ဝင္စားမိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္းလို သမုိင္းပညာရွင္ တဦးကိုယ္တုိင္ ေထာက္ခံ ထားတဲ့ စာတမ္း ျဖစ္တယ္လို႔ သိရတာေၾကာင့္ မွာယူဖတ္ရႈျဖစ္ပါတယ္။
ေရွးဆရာႀကီးေတြကို ဗမာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႏုိင္ငံျခားသားပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္သူ႔ကိုမွ ေစာ္ကားလိုတဲ့စိတ္ မရိွပါ။ ဒါေပမဲ့ လုစ္ေျပာခဲ့တဲ့ ဗမာအစ ေက်ာက္ဆည္ကဆိုတာ လံုးလံုးမွားယြင္း ေနတယ္ ဆိုတာကို ဒီစာအုပ္ႏွစ္အုပ္ကို ေလ့လာအၿပီး က်ေနာ္ တျဖည္းျဖည္း သေဘာေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ သမုိင္းသုေတသီ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ့ ေတြ႔ရိွခ်က္ေတြေၾကာင့္ လန္ဒန္ တကၠသိုလ္က ျမန္မာျပည္အေၾကာင္း ေလ့လာေနတဲ့၊ စိတ္ဝင္စားတဲ့ မ်က္ႏွာျဖဴ ပညာရွင္ေတြၾကားမွာလည္း အယူအဆ ႏွစ္မ်ဳိး ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ တင္ျပတာကို လက္ခံတဲ့အုပ္စုနဲ႔ လုစ္တင္ျပ ထားတာကိုပဲ ဆက္လက္ဆုပ္ကုိင္ ထားတဲ့ အုပ္စုဆိုၿပီး ျဖစ္သြားတယ္။ က်ေနာ္အခု ျပန္တင္ျပတာက သုေတသီ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ့ စာအုပ္ႏွစ္တြဲကို ကိုးကား ၿပီး ဗမာဆိုတာ ပ်ဴ႔သား ပ်ဴ႔ေျမးျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို တဆင့္ျပန္လည္ ေျပာဆိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဟုိတုန္းက လန္ဒန္တကၠသိုလ္မွာ စီအို ဗလက္ဒင္ဆိုတဲ့ ေရွးဆရာႀကီး တဦးရိွခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဆရာႀကီးဟာ မြန္ ေရွး ေက်ာက္စာ ကြ်မ္းက်င္သူပါ။ မေလးရွားမွာ အေတာ္ၾကာေနခဲ့ဘူးပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ေနခဲ့ဘူးပံု မေပၚပါဘူး။ အဲဒီ ေခတ္တုန္းက လုစ္တို႔ ျမန္မာျပည္က လွမ္းပို႔လုိက္တဲ့ မင္ကူးေက်ာက္စာေတြကို ေဖာ္ဖို႔ ဆရာဗလက္ဒင္ ႀကိဳးစားခဲ့ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စကားလံုး တခ်ဳိ႔ကိုသာ ေဖာ္ႏုိင္ၿပီး အဲဒီမင္ကူးေက်ာက္စာေတြရဲ့ အဓိပၸါယ္နဲ႔ သဒၵါကို မေဖာ္ေပးႏုိင္ခဲ့ ပါဘူး။ ဒါေတြကို အခု ေခတ္မွာ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္က ျမန္မာပညာရွင္မ်ား အကူအညီနဲ႔ (ေရွးျမန္မာဆရာေတြ ပညာရွင္ေတြ ေဖာ္ထုတ္ထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြလည္း ပါပါတယ္) အေတာ္မ်ားမ်ား ေဖာ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲသလို ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ အေထာက္အထားမ်ားအရ ေရွးပ်ဴစာ ဆိုတာ တကယ္တမ္းေတာ့ အလြန္ေရွးက်တဲ့ ဗမာစာလို႔ပဲ ဆိုရမွာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ လုစ္က အဲဒီေက်ာက္စာမ်ားကို ဗမာစာနဲ႔ မတူေသာ ေရွးေဟာင္း ပ်ဴစာလို႔ သတ္မွတ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ ပ်ဴဟာ ေအဒီ ၈၃၂ ကတည္းက ပ်က္သုန္း သြားခဲ့ၿပီ လို႔လည္း သူက ေျပာဆိုသတ္မွတ္ ထားတာကိုး။
ပါေမာကၡ လုစ္က ဝန္ခံထားတာ တခုရိွပါတယ္။ ဗမာအစ ေက်ာက္ဆည္ကဆိုတဲ့ စာတမ္းကို ေရးသားတုန္းမွာ သူအဓိက လက္စြဲထားၿပီး ကိုးကားခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းကေတာ့ တရုတ္ မန္ရႈက်မ္းလို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီ မန္ရႈက်မ္း ဘယ္ေလာက္ ခုိင္မာ တယ္ မခုိင္မာဘူး ဆိုတာကို သုေတသီ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္က သက္ေသျပႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ သူလည္း မန္ရႈအျပင္ တျခားေသာ တရုတ္ မွတ္တမ္းေတြ၊ အျခားေခတ္ၿပိဳင္ မွတ္တမ္းေတြကို ေလ့လာၿပီး မွ အခုလို တင္ျပတာလို႔ သိရပါတယ္။
မူလ မန္ရႈက်မ္းကို ေရးသားခဲ့တာက အေနာက္တုိင္းႏွစ္ ေအဒီ ၈၆၄ ခုလို႔ ဆိုပါတယ္။ အခု ဒီစာေရးေနတာက ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ဆိုေတာ့ အဲဒီမန္ရႈက်မ္း ျပဳစုခဲ့တာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၁၅၁ ႏွစ္ရိွသြားပါၿပီ။ အဲဒီက်မ္းဟာ တရုတ္နန္းေတာ္မွာ ရိွေနရင္းက ေအဒီ ၁၅ ရာစုမွာ နန္းေတာ္အတြင္းကေန ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ မူလ ေအာ္ရီဂ်င္နယ္ မွတ္တမ္း ေပ်ာက္ဆံုးသြားတာေပါ့။ အဲသလို ရိွရင္းကေန ၁၈ ရာစုထဲ ေရာက္ေတာ့ တရုတ္နန္းေတာ္က မန္ရႈက်မ္းကို ျပန္လည္ ျပဳစုပါတယ္။ ျပဳစုတဲ့အခါမွာ မူလက်မ္းက မရိွေတာ့ဘူးဆိုေတာ့ တျခားေသာ ေခတ္အဆက္ဆက္က တရုတ္ မွတ္တမ္းမ်ားထဲက မန္ရႈက်မ္းနဲ႔ ပတ္သက္ဆက္စပ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္တန္ရာရိွသည္၊ ဟုတ္ေလာက္သည္ဟု ယူဆဖြယ္ရာရိွတဲ့ အခ်က္ေတြကို ျပန္ကူး ေရးထည့္ရင္း မန္ရႈမွတ္တမ္းအသစ္ ဆိုတာကို အဂၤလိပ္ႏွစ္ ၁၇၇၄ ခုႏွစ္မွာ ပံုႏိွပ္ ထုတ္ေဝခဲ့ ပါတယ္။ တရုတ္အယ္ဒီတာ ေတြကိုယ္တုိင္ ျပန္လည္အသစ္ေရးတဲ့ အဆိုပါ မန္ရႈမွတ္တမ္းသစ္မွာ အားနည္းခ်က္ေတြ မေသခ်ာ မေရရာတာေတြ ပါေနတယ္ဆိုတာ ဝန္ခံထားပါတယ္။ တခါ အသစ္ ျပန္ေရးတဲ့ မန္ရႈမွတ္တမ္းမွာလည္း ေနာက္ပုိင္းေတာ့ မိတၱဴပြားေတြ ထပ္ၿပီးေပၚလာ ျပန္ပါတယ္။ ပါေမာကၡလုစ္ ကိုးကားခဲ့တဲ့ မန္ရႈ မွတ္တမ္းဟာ ေအဒီ ၈၆၄ ခုကေရးခဲ့တဲ့ မူလေအာ္ရီဂ်င္နယ္ မဟုတ္သလို ၁၇၇၄ မွာအသစ္ျပန္ေရးတဲ့ မွတ္တမ္းလည္း မဟုတ္ဘဲ အဲဒီအသစ္ကိုမွ ေနာက္ထပ္ ျပန္ပြားၿပီးေရးတဲ့ မိတၱဴ မ်ားစြာထဲက တခုျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကို ဘုန္းတင့္ေက်ာ္က ေထာက္ျပပါတယ္။
ကုိင္း၊ ဒါျဖင့္ရင္ ေအဒီ ၈၆၄ မွာ ေရးခဲ့တဲ့ မူလဘူတ မန္ရႈက်မ္းကေကာ ဘယ္ေလာက္ ခုိင္ခံ့သလဲ။ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္က အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေထာက္ျပပါတယ္။ ေအဒီ ၈၆၂ မွာ ယူနန္နယ္က နန္ေစာေတြ တရုတ္လက္ေအာက္ခံ အန္နမ္ၿမိဳ႔ကို ဝင္တုိက္ပါတယ္။ အန္နမ္ဆိုတာ ကေန႔ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံက ဟႏိြဳင္ၿမိဳ႔ပါပဲ။ တႏွစ္ေလာက္ ဝန္းရန္လုပ္ႀကံၿပီး ေအဒီ ၈၆၃ မွာ ေအာင္ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီ စစ္ပြဲမွာ အန္နမ္ တရုတ္ဘုရင္ခံ က်ဆံုးပါတယ္။ လက္ကိုမွ်ားမွန္ၿပီး အသက္မေသ ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္သြားတဲ့ တရုတ္ စစ္သူႀကီးကေတာ့ ဖန္ေခ်ာ ဆိုသူျဖစ္ပါတယ္။ သူက ေအဒီ ၈၆၄ မွာ တရုတ္ဧကရာဇ္ကို ျဖစ္ေၾကာင္းရယ္ ကုန္စင္ အစီရင္ခံစာတင္ဖို႔ ေရးသားရင္းက မန္ရႈမွတ္တမ္း ဆိုတာ ေပၚလာျခင္းျဖစ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီႏွစ္မွာပဲ ဖန္ေခ်ာဟာ အန္နမ္နယ္ကို ျပန္သြားၿပီး (နန္ေစာတို႔ ဆုတ္ခြါသြားခဲ့ၿပီး) ဇူလုိင္လနဲ႔ ၾသဂုတ္လအတြင္းမွာ အန္နမ္နယ္က လူမ်ဳိးစု ေခါင္းေဆာင္ေတြ ရြာသူႀကီးေတြကို ေမးခြန္းေတြ ေပးေဝၿပီး သူသိလိုတာေတြကို ေျဖေစခဲ့ပါတယ္။ ရလာတဲ့ အေျဖေတြေပၚမွာ အေျခတည္ၿပီး အစီရင္ခံစာ ျပန္ေရးရင္းက မန္ရႈမွတ္တမ္းဆိုတာ ျဖစ္လာျခင္းပါ။
ေနာက္တခ်က္က ဖန္ေခ်ာအေနနဲ႔ ဒီမန္ရႈက်မ္းကို အခ်ိန္ယူေရးသားတာ မဟုတ္ဘဲ လပုိင္းအတြင္းမွာ အၿပီးေရးသားၿပီး တရုတ္ဘုရင္ဆီကို အလွ်င္အျမန္ ျပန္ပို႔ရတာဆိုေတာ့ အားနည္းခ်က္ေတြ အမ်ားအျပား ရိွႏုိင္ပါတယ္။ အျမန္ပို႔ဖို႔ လိုတာ ကလည္း ဖန္ေခ်ာ အေနနဲ႔ သူစစ္ရံႈးခဲ့တဲ့ နန္ေစာအုပ္စုကို တရုတ္ဘုရင္က ျမန္ျမန္လက္တုန္႔ျပန္ဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရိွေနဟန္တူပါတယ္။ အဲဒီ မန္ရႈ မွတ္တမ္းထဲမွာ တကယ္တန္းေတာ့ ပ်ဴ အေၾကာင္း အနည္းအပါး ေလာက္သာ ပါပါတယ္။ အဲဒီပ်ဴေတြ အေၾကာင္းကို အန္နမ္နယ္က ရြာလူႀကီးေတြရဲ့ ေျပာျပခ်က္အရ ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္က ဒီလိုေထာက္ျပပါတယ္။ အန္နမ္နယ္က လူမ်ဳိးစုေခါင္းေဆာင္ သာမန္ရြာလူႀကီးေတြက ဟႏိြဳင္ကေန ခရီးေဝး လြန္းတဲ့ ပ်ဴေဒသကို မေရာက္ဘူးဘဲ ဘာေၾကာင့္ ဒီအေၾကာင္းေတြကို ေျပာျပႏုိင္တာလဲ ဆိုတဲ့အခ်က္ပါ။
နန္ေစာ အင္အားေကာင္းတဲ့ ယူနန္ေဒသကို ျဖတ္ၿပီးေတာ့မွ ပ်ဴေဒသကို ေရာက္မွာဆိုေတာ့ ဟႏိြဳင္ အနီးတဝိုက္က တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ရြာလူႀကီးေတြ ကိုယ္၌က တဆင့္စကားနဲ႔ သူတို႔သိထားတာကို ျပန္ေျပာျပတာပဲ ျဖစ္ႏုိင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ေနာက္ က်မ္းျပဳစုတဲ့ စစ္သူႀကီးဖန္ေခ်ာ ကုိယ္တုိင္ကလည္း ပ်ဴေဒသကို ပ်ဴႏုိင္ငံကို မေရာက္ဖူးတဲ့သူ ျဖစ္ေနျပန္တယ္။ အဲတာေၾကာင့္ ေအဒီ ၈၆၄ မွာေရးသားျပဳစုခဲ့တဲ့ ေအာ္ရီဂ်င္နယ္ မန္ရႈမွတ္တမ္းကိုယ္၌ သည္ပင္လွ်င္ မေရရာတာေတြ၊ ခန္႔မွန္းထားတာေတြ၊ တဆင့္စကားေတြ၊ အျငင္းပြားဖြယ္ရာေတြ၊ အမွားေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ ေနမယ္လို႔ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္က ေထာက္ျပပါတယ္။
ပါေမာကၡလုစ္ ကိုးကားတာ ၁၈ ရာစု ေနာက္ျပန္ေရးကမွ တဆင့္ ထပ္ပြားလာတဲ့ မန္ရႈမိတၱဴပြားေတြထဲက တေစာင္ ျဖစ္ေန ေလေတာ့ ကိုးကားေျပာဆိုဖို႔ မခုိင္လံုဘူး ပိုဆိုးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲသလို မခုိင္လံုတဲ့ မွတ္တမ္းကို လုစ္က ျမန္မာအစ ေက်ာက္ဆည္က စာတမ္းကိုေရးတဲ့အခါမွာ ဘာေၾကာင့္ အဓိက ရင္းျမစ္အျဖစ္ သံုးတာလဲ။ ဒါက ဘုန္းတင့္ေက်ာ္ရဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ပါေမာကၡ လုစ္ကိုယ္တုိင္ သည္ပင္လွ်င္ ဦးကုလား မဟာရာဇဝင္နဲ႔ မွန္နန္းရာဇဝင္ေတြဟာ ပါးစပ္ ရာဇဝင္ေတြ၊ ရာဇဝင္အူေပါက္ေတြသာ မ်ားေနတာျဖစ္ေနလို႔ သုေတသန လုပ္ငန္းေတြမွာ မသံုးသင့္ဘူးလို႔ မၾကာခဏ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အခု သူက်ေတာ့ ဘာျဖစ္လို႔ ေနာက္ေရး မိတၱဴပြား မန္ရႈကို Main source အျဖစ္ သံုးရတာလဲလို႔ ဘုန္းတင့္ေက်ာ္က ျပန္လည္ျငင္းခ်က္ ထုတ္ပါတယ္။ ေနာက္ ကိုလိုနီေခတ္တုန္းက လုစ္ကို ေရွးပ်ဴဗမာေက်ာက္စာေတြ၊ ေရွးတရုတ္ မွတ္တမ္းေတြ ဖတ္ရာမွာ ကူညီခဲ့တဲ့ ျမန္မာပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဆရာႀကီး ဦးသာျမတ္၊ ေက်ာက္စာဝန္အထူးအရာရိွ ဦးျမ၊ တရုတ္ စာေတာ္ဖတ္ ဦးရည္စိန္ စသူတို႔ရဲ့ အကူအညီေတြကို လုစ္ ယူခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီဆရာႀကီးေတြ ေထာက္ျပခဲ့တဲ့ ပ်ဴနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္မ်ားစြာကို ျမန္မာအစေက်ာက္ဆည္က စာတမ္း ေရးတဲ့အခါမွာေတာ့ လုစ္ ပယ္ခ်ခဲ့တယ္ မ်က္ကြယ္ျပဳခဲ့တယ္လို႔လည္း သိရျပန္ပါတယ္။
ေဇာ္မင္း
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။
December 15, 2015 at 6:10 am |
Read my article in Wikipedia about Pyu city-states@ https://en.wikipedia.org/wiki/Pyu_city-states
December 15, 2015 at 6:12 am |
Read my article in Wikipedia about Migration period of ancient Burma @ https://en.wikipedia.org/wiki/Migration_period_of_ancient_Burma
November 29, 2016 at 9:57 am |
Sein Htay
4 hrs ·
အိမ္ရွင္ ဧည့္သည္ဆိုၿပီး ေသြးခြဲစကားေျပာခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး
ေရာ အိမ္ရွင္အစစ္အမွန္ဟုတ္ရဲ႕လားေသခ်ာစဥ္းစားပါဦး။
တရားသေဘာအရ ၾကည့္ရင္ဒီကမ႓ာေျမေပါ ္ေရာက္ရွိလာတဲ့
လူသားမွန္သမွ် အေစာေရာက္တာနဲ႔ ေနာက္က်တာပဲကြာ
တာပါ။ စကနဦးပိုင္ဆိုင္တာက ဘုရားရွင္ပဲျဖစ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္လူေတြေသၿပီးၾကရင္လည္း ဘုရားရွင္ထံပဲျပန္ၾက
ရတယ္။ ဒါကိုတရားျပတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ကိုယ္၌က လူအခ်င္းခ်င္း
ႏွိမ့္ခ် အိမ္ရွင္ ဧည့္သည္ဆိုၿပီးေသြးခြဲေပးေနတာ ျမင္ရ
ေတာ့ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရတယ္။
ကခ်င္ ဂ်င္းေဖာ တို႔က တိဘက္ ကေန ယူနန္ကိုျဖတ္ၿပီး ၁၅ရာစု ၁၆ရာစုမွာ ျမန္မာျပည္ အထက္ပိုင္း ေရာက္တယ္ (တိဘက္ ယူနန္ တရုတ္ႏြယ္ေတြ)
ကယား (ကရင္နီ) က မြန္ဂိုးလီးယားႏြယ္ေတြ … ဘီစီ ၇၀၀ ေက်ာ္တုန္းက ကယားျပည္ဘက္ ေရာက္လာတယ္။ သူတို႔ သမိုင္းမွာ အိႏၵိယနဲ႔ ဆက္ႏြယ္မႈ အႀကီးႀကီး ရွိခဲ့ပါတယ္တဲ့။
ကရင္ေတြကလည္း မြန္ဂုိးလီးယားႏြယ္ေတြ … ဗမာေတြ မြန္ေတြ ျပည္တြင္းမေရာက္ခင္ ပေဝသဏီကတည္းက ျပည္တြင္းေရာက္ေနၾကၿပီ တဲ့
ခ်င္း ေတြ ဇိုမီးေတြက တိဘက္တိုဘားမင္းေတြ … ဗမာျပည္အထက္ပိုင္း ခ်င္းတြင္းျမစ္ဝွမ္းမွာ၉ရာစုေလာက္က အေျခခ် ေနထုိင္လာခဲ့သလို အိႏၵိယႏိုင္ငံ မီဇိုရမ္ မာဃလန္း အာသံ မဏိပူရဘက္ နဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏို္င္ငံတို႔ မွာလည္း အမ်ားႀကီး
မြန္ေတြဗမာျပည္ထဲေရာက္တာ အေတာ္ကို ေစာတာ … BC 1500 ေလာက္ကတည္းက … သမိုင္းမွာ ဗမာနဲ႔ေခတ္ၿပိဳင္ … ယဥ္ေက်းမႈ ေစာခဲ့တယ္ … ဘာသာစာေပ ေစာခဲ့တယ္။ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေတာင္ဘက္ကေန ေျပာင္းလာၾကတာ … ဘာသာစာေပအရလည္း အိႏၵိယ ျဗဟၼီစာေပကေန တိုက္ရိုက္ဆက္ခံ … အဲဒီကေနမွ ဗမာစာေပ ထပ္မံထြန္းကားလာတာ … သမိုင္းမွာ ရွိခဲ့တဲ့ ပ်ဴေတြဆိုတာ ဘယ္သူျဖစ္မလဲ အျငင္းပြားေနၾကဆဲပါ။ ယဥ္ေက်းမႈအစဥ္အလာႀကီးတဲ့ တရုတ္ႏြယ္ဖြားေတြေပ့ါ။ ဘာသာ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈ အားျဖင့္ အိႏၵိယ လႊမ္းမိုးမႈလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။
ရခို္င္ ဆိုတာက အီႏၵိယႏိုင္ငံ အိႏၵဴ ဂဂၤါဘက္ကေန လာတဲ့ အင္ဒို အာရိယန္ေတြ … ဗမာျပည္ထဲမေရာက္ခင္ အိႏၵိယအေရွ႕ပိုင္းက မြန္ဂိုလိြဳက္ ေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ေရာေႏွာခဲ့ေသးတယ္ တဲ့။ BC 3000 ေက်ာ္ကတည္းက မင္းေနျပည္ေတြ ရခိုင္တိုင္းမွာ ရွိခဲ့ၿပီးသား တဲ့။
ရွမ္း ေတြက တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေတာင္ပိုင္းကေန စတင္ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်တဲ့ တိုင္း လူမ်ိဳးေတြ … လက္ရွိ ဗမာျပည္ထဲသာမက ထိုင္း လာအို ဗီယက္နမ္ ကေမာၻဒီးယား အျပင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံထဲမွာလည္း တိုင္းေတြ (ရွမ္းေတြ) ရွိတယ္။ ခရစ္သကၠရာဇ္ မစတင္မီကတည္းက ျမန္မာျပည္ ေရာက္ေနၾကၿပီ (BC ကာလ ကတည္းက ပဲေပါ့)
COPY FROM Su Yamin.
(Languages, Identities, and Education – in Relation to Burma/Myanmar by Dr. Thein Lwin, October 15, 2011)
March 13, 2019 at 10:13 am |
Thant Myint-U
February 22, 2015 ·
The origins of the “Myanma”.
Many people have asked about this, and I thought I would post on what I know.
First of all, it’s important to remember that ethnicity is an ever changing thing. What it means to be “American” or “Indian” or “German” today is different from 100 or 200 years ago. What is means to be “Myanmar” today may be completely different than in the past.
Also, it’s important to remember that the history of a language (e.g. Burmese or Myanmar) is not the same as genetic history. People speaking Burmese today may or may not be genetically close to their linguistic cousins.
That said, I think this is what we know:
1. A great civilisation existed at Sanxingdui in what is today Sichuan approximately 3,000 years ago. We still know very little about this civilisation. It was distinct from the Yellow River civilisations to the north-west that gave rise to the earliest Chinese dynasties. There is reason to believe that this civilisation included speakers of languages ancestral to the “Tibeto-Burman” languages of today (including Myanmar). The Chinese Qin dynasty annexed this area in 316 BC.
2. Two significant kingdoms existed in what is today Yunnan and Guizhou approximately 2,000 years ago: Dian and Yelang. It is very probable that the rulers of both spoke “Tibeto-Burman” languages including the ancestral language of Burmese (Myanmar).
3. Dian was a great bronze-age civilisation. The photograph is of a cowrie-shell container that was buried with a Dian ruler. On top is a horseman. The hairstyle is a hairstyle that has been adopted by many Tibeto-Burman speaking peoples, including in Yunnan and in today’s Myanmar.
4. The Dian people would have had close ties with people and places in the Irrawaddy valley, including early bronze-age settlements that gave rise to the “Pyu” cities.
5. Burmese is a Tibeto-Burman language. It is a part of the Burmese-Yi subfamily. It’s closest linguistic relative is “Yi” (formerly known as “Lolo”). I believe the Dian rulers spoke a language ancestral to both Burmese and Yi. Yi is spoken today by about 5 million people in China.
6. The Dian kingdom gave way in the 600s to the Nanzhao. The Nanzhao created a very large empire from their base in western Yunnan. The Nanzhao conquered part of the Irrawaddy valley in the 800s. I believe the Nanzhao rulers spoke a language similar to modern Burmese and Yi. The Nanzhao were a major power between Tibet and Tang dynasty China.
7. The period of Nanzhao domination of the Irrawaddy valley was the period that gave rise to the “Myanma” ethnic identity. Very possibly, the “Myanma” identity arose from a relationship between the Nanzhao and the peoples already living in the Irrawaddy valley (e.g. the “Pyu”).
8. Yunnan under both the Dian and Nanzhao were famous for its horses and its horsemanship.
9. The word “Myanma” (spelled “Mranma”) first appears in inscriptions in the 11th century. It is possibly a variation of the word “Mrang-ma” or “Myin-ma”. The “Mranma” people were thus the people of the “strong horses” or the “strong horsemen”.
10. This does not necessarily mean that there was a big influx of people from Yunnan to the Irrawaddy valley in Nanzhao times, but rather that the Burmese-Yi language was adopted by a growing number of people centred at the new power base – Pagan/Bagan.
11. Very interestingly, the earliest Bagan kings (Pyusawhti, Htiyinmin, Yinminpaik, etc) – all used the Nanzhao naming system, whereby the last name of the father becomes the first name of the son. For example, the Nanzhao kings were named Piluoge, Geluofeng, Fengjiayi, etc.). Bagan may have grown up as a Nanzhao outpost.
12. One of the great annual festivals in Yunnan today is the Torch festival. I believe this goes back to Nanzhao times. In one variation, it centres on the myth of a very strong brother and his beautiful sister, who were tricked by an evil king; the brother was burned alive, the sister jumped into the flames and died as well. This is of course almost identical to the Burmese myth of the Mahagiri nats.
13. Nanzhao declined in the 10th century, just as Bagan rose up. Nanzhao’s successor state was the kingdom of Dali. Dali was a Buddhist kingdom, it’s capital was already called “Mithila” (Meikhtila). It’s Buddhism was a form of esoteric Buddhism (known in the Irrawaddy valley by memories of the “Ari” monks). Dali was annexed by the Mongols in the 13th century. Yunnan was part of China from then on.
14. The ancestral “Myanma” or “Mranma” may thus have been horse-riding immigrants from Nanzhao/Yunnan who first entered the country in the 9th century. They may have been descended from people who were part of the earlier Dian and Yelang kingdoms, and even further back the great bronze age civilisation of Sanxingdui.
15. This doesn’t mean that the “Myanmar” or “Bamar” of today are descendants of these people, except in part. People in Myanmar today (including the “Bamar”) are genetically a mix of peoples, including the Austroasiatic peoples and other Tibeto-Burman peoples who were already living in the Irrawaddy valley.
16. Future genetic testing may tell us much more.
(Photo of Dian kingdom cowrie-shell container with horseman 3rd century BC. Maps of Dian era and Nanzhao era Asia.)
December 8, 2019 at 8:41 am |